سید عبدالواسع معتصم مشهور به معتصم آغاجان، وزیر مالیه (خزانهداری) دولت نخست طالبان و از مشاوران نزدیک ملاعمر، بنیانگذار این گروه، با انتشار یادداشتی در فضای مجازی، از بازرسی خانهاش بهدست نیروهای طالبان خبر داد. در این یادداشت آمده است که گروهی از نیروهای مسلح طالبان شامل زنان و مردان، ساعت هشت صبح روز سهشنبه، ۱۹ آوریل، در عملیاتی سازماندهیشده وارد خانه معتصم آغاجان در ناحیه وزیر اکبرخان شهر کابل شدهاند و آن را بازرسی کردهاند.
معتصم آغاجان در این یادداشت میافزاید که نیروهای طالبان نخست گوشیهای همراه رانندهها و محافظان خانه او را گرفتند و سپس خانه را بازرسی کردند. مشاور سابق ملاعمر در ادامه مینویسد که عملیات بازرسی خانهاش بهدست نیروهای طالبان حدود چهار ساعت طول کشید و در نهایت، نیروهای طالبان یک خودرو زرهی شخصی و چند اسلحه را از خانه او با خود بردند.
معتصم آغاجان سپس میافزاید که برخورد نیروهای طالبان با اعضای خانواده او « نسبتا مناسب» بود و در جریان بازرسی خانهاش، تنش و برخوردی صورت نگرفت.
معتصم آغاجان تا سال ۲۰۱۰ از اعضای ارشد شورای رهبری طالبان (موسوم به «شورای کویته») بود. او در سال ۲۰۱۰ و پس از آغاز تلاشهای دولت وقت افغانستان برای راهاندازی مذاکره و گفتوگو با طالبان، از آن تلاشها حمایت کرد، اما در پی آن موضعگیری، از شورای رهبری طالبان اخراج شد.
در اوت ۲۰۱۰، افراد مسلح ناشناس در شهر کراچی به معتصم آغاجان حمله کردند و با شلیک ۱۱ گلوله سلاح کمری، او را به شدت مجروح کردند. حمله به جان معتصم آغاجان، اختلافات میان او و اعضای رهبری طالبان را برجسته کرد. پس از این حمله، معتصم آغاجان همراه با خانوادهاش پاکستان را ترک کرد و برای معالجه به ترکیه رفت. در آن زمان، گزارشهایی منتشر شد مبنی بر آنکه معتصم آغاجان با دریافت حمایت مالی از حامد کرزی، رئیس جمهوری وقت افغانستان، به ترکیه رفته و تحت معالجه قرار گرفته است. در اواخر سال ۲۰۱۳، معتصم آغاجان با انتشار بیانیهای، جنگ در افغانستان را «مسلمانکشی» دانست و تاکید کرد که جنگ میان طالبان و دولت افغانستان باید از طریق مذاکره و گفتوگو حل شود. او در این بیانیه رسما از شورای رهبری طالبان انشعاب کرد و روابطش با گروهی که او خود از بنیانگذاران آن بود، قطع شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هرچند دولت وقت افغانستان کوشید تا با استفاده از معتصم آغاجان، انشعابی در صفوف این گروه ایجاد کند، از آنجا که معتصم آغاجان نفوذی در میان فرماندهان طالبان نداشت و بیشتر با چهرههای میانهرو در این گروه سروکار داشت، آن تلاش به جایی نرسید. او در سال ۲۰۱۴ و با حمایت دولت وقت افغانستان، تلاش کرد دفتری به نام طالبان در امارات متحده عربی باز کند تا از تاثیرگذاری دفتر سیاسی طالبان در قطر بکاهد، اما در جریان این تلاشها، در امارات بازداشت و زندانی شد.
در سالهای اخیر، معتصم آغاجان در کابل زندگی میکرد و در برنامههای مرتبط با مذاکرات صلح شرکت و فعالیت داشت. او بیشتر با حامد کرزی و بزرگان قندهار در ارتباط بود و میکوشید تغییر کانون قدرت در افغانستان، از طریق مذاکره و گفتوگوهای صلح به نتیجه برسد. با این حال، او همواره تاکید کرده است که «عضو تحریک طالبان» است و همیشه «طالب» خواهد ماند. او بارها در مصاحبههایی در کابل، افغانستان را کشور «اشغالشده» خوانده و خود را « عضو طالبان» معرفی کرده است.
تا پیش از سلطه دوباره طالبان بر افغانستان، معتصم آغاجان با حمایت دولت پیشین افغانستان در کابل زندگی میکرد. او اکنون ساکن امارات متحده عربی است و بازرسی خانه و ضبط خودرو و سلاحهای شخصیاش در کابل، نشان میدهد که رابطه او با رهبری طالبان قطع شده است و دیگر نفوذ و جایگاهی در این گروه ندارد.
در همین حال، بازرسی خانههای شماری از فرماندهان طالبان، به ویژه فرماندهان غیرپشتون در استانهای شمال، نیز افزایش یافته است. در یک فایل صوتی که با ایندیپندنت فارسی به اشتراک گذاشته شده است، مولوی حماسی، مدیر معادن شهرستان چاهآب در تخار، از هجوم همقطارانش برای بازرسی خانهاش شکایت میکند. او میگوید، افرادی که خانهاش را بازرسی کردهاند، پول نقد و لوازم شخصی او را با خود بردهاند و حتی لباسهای زنان خانواده او را زیر و رو کردهاند.
این گفتههای صریح عضو ارشد طالبان در مورد به سرقت رفتن پول و لوازم شخصی در جریان بازرسی خانهاش بهدست اعضای طالبان، ادعاهایی را که در چند ماه گذشته از سوی مردم مطرح شده است، نیز تایید میکند. در چند ماه اخیر و در پی عملیات بازرسی خانهها بهدست نیروهای طالبان، شماری از ساکنان شهر کابل و استانهای شمال افغانستان، مکرر شاکی شدند که طالبان لوازم شخصی آنان را به سرقت بردهاند و با اعضای خانوادههای آنان با بیحرمتی رفتار کردهاند.
سخنگویان طالبان همواره رفتار خشونتبار و بیحرمتی به اعضای خانوادهها را در جریان بازرسی خانهها رد کردهاند. هرچند اوایل فروردین این عملیات در کابل و شماری از شهرهای اطراف کابل پایان یافته اعلام شد، بازرسی خانههای مردم هنوز در برخی از استانهای شمال و شمالشرق، از جمله در تخار، بغلان، بدخشان، و چند ناحیه دیگر افغانستان جریان دارد. گفته شده است که هدف این عملیات، کشف و ضبط خودروها و سلاحهای بهجامانده از دولت سابق أفغانستان است.
عملیات بازرسی خانههای مردم، به دستور ملا فاضل مظلوم، معاون وزارت دفاع گروه طالبان، انجام میشود. ملا فاضل مظلوم از چهرههای تندرو این گروه است که به دست داشتن در کشتارهای هولناک در استانهای شمال أفغانستان متهم است. او در سالهای ۱۹۹۶، ۱۹۹۷، و ۲۰۰۱، فرماندهی نیروهای طالبان را در جنگ با مخالفان این گروه در شمال افغانستان بر عهده داشت.
در اواخر ۲۰۰۱، نیروهای تحت امر عبدالرشید دوستم، ملا فاضل را بازداشت کردند و سپس به نیروهای آمریکایی تحویل داده شد. او متهم است که در جریان جنگ در شمال، دست به کشتار غیرنظامیان زده است و با بیرحمی، خانهها و مزارع مردم را ویران کرده است.
با این حال، بازرسی خانههای اعضای طالبان به دستور ملا فاضل نشان میدهد که او در صدد از میان برداشتن چهرههایی است که احتمال دارد روزی علیه این گروه اقدام کنند. هرچند بازرسی خانههای اعضای طالبان منجر به افزایش تنش در صفوف این گروه شده است، ملا فاضل این روند را در بخشهای مختلف افغانستان، به ویژه در شمال که بیشترین اعضای طالبان را ازبکها، ترکمنها، و تاجیکها تشکیل میدهند، تشدید کرده است.